1. Đậu đen là gì? Hàm lượng dưỡng chất của đậu đen
Đậu đen là gì?
Đậu đen (Vigna cylindrica Skeels) là một loại cây đậu thuộc họ Đậu (Fabaceae), có nguồn gốc từ châu Phi. Cây đậu đen là cây bụi mọc lâu năm, thân leo, cao 1-2 mét. Lá kép ba lá chét, hoa màu tím nhạt. Quả giáp dài, tròn, trong chứa 7-10 hạt màu đen bóng.
Đặc điểm:
- Hạt đậu đen hình bầu dục, hơi dẹt, vỏ màu đen bóng, bên trong hạt có màu trắng hoặc xanh.
- Đậu đen có vị ngọt, tính ôn, quy vào kinh Thận.
- Đậu đen chứa nhiều protein, chất xơ, vitamin nhóm B, kali, magie, phốt pho,… có lợi cho sức khỏe.
Nguồn gốc:
Đậu đen có nguồn gốc từ châu Phi, sau đó được du nhập sang các nước châu Á và trở thành một loại thực phẩm phổ biến.
Phân loại:
Có hai loại đậu đen phổ biến:
- Đậu đen xanh lòng: Hạt có màu đen bóng, bên trong hạt màu xanh. Loại này được đánh giá cao hơn về giá trị dinh dưỡng và thường được sử dụng để nấu chè, cháo,…
- Đậu đen trắng lòng: Hạt có màu đen bóng, bên trong hạt màu trắng. Loại này thường được sử dụng để nấu xôi, làm bánh,…
Ngoài ra, còn có một số loại đậu đen khác như đậu đen mắt cua, đậu đen cật lợn,..
Hàm lượng dưỡng chất của đậu đen
Đậu đen là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, cung cấp nhiều dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Dưới đây là bảng chi tiết về hàm lượng dinh dưỡng trong 100g đậu đen nấu chín:
Dưỡng chất | Hàm lượng |
---|---|
Năng lượng | 114 kcal |
Chất đạm | 7,62 g |
Chất béo | 0,46 g |
Chất xơ | 7,5 g |
Đường | 0,28 g |
Canxi | 23 mg |
Sắt | 1,81 mg |
Phốt pho | 120 mg |
Kali | 305 mg |
Natri | 1 mg |
Vitamin B1 (Thiamine) | 28% RDI |
Vitamin B6 | 25% RDI |
Folate | 64% RDI |
Magie | 30% RDI |
Mangan | 38% RDI |
Ngoài ra, đậu đen còn chứa nhiều dưỡng chất khác như:
- Chất chống oxy hóa: Anthocyanin, polyphenol,…
- Axit amin thiết yếu: Lysine, tryptophan,…
- Các khoáng chất: Kẽm, đồng, selen,…
Xem thêm: ĐẬU ĐỎ NẤU MÓN GÌ NGON? TOP 10 MÓN NGON TỪ ĐẬU ĐỎ
2. Đậu đen có tốt cho thận không? Top công dụng
Đậu đen có tốt cho thận không?
Câu trả lời là có. Theo Đông y, đậu đen có vị ngọt, tính ôn, quy vào kinh Thận. Do đó, đậu đen có tác dụng bổ thận, ích thủy, thanh nhiệt, giải độc, rất tốt cho những người bị thận hư, thận yếu, tiểu tiện ít, lưng đau gối mỏi, tóc bạc sớm, ù tai, chóng mặt,…
Hiện đại, khoa học cũng đã chứng minh đậu đen chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho thận như: protein, chất xơ, vitamin nhóm B, kali, magie, phốt pho,… Những dưỡng chất này giúp tăng cường chức năng thận, lọc máu, thải độc cơ thể, giảm nguy cơ mắc các bệnh về thận như suy thận, sỏi thận,…
Top công dụng của đậu đen
Đậu đen là một loại thực phẩm quen thuộc trong mâm cơm của người Việt Nam. Không chỉ thơm ngon, bổ dưỡng, đậu đen còn được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe. Dưới đây là top 10 công dụng tuyệt vời của đậu đen:
-
Tốt cho sức khỏe tim mạch:Chất xơ, kali, folate và vitamin B6 trong đậu đen giúp giảm cholesterol xấu, huyết áp, nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
-
Hỗ trợ tiêu hóa:Chất xơ trong đậu đen giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, ngăn ngừa táo bón.
-
Kiểm soát lượng đường trong máu:Chất xơ trong đậu đen giúp ổn định lượng đường trong máu, tốt cho người bệnh tiểu đường.
-
Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư: Chất chống oxy hóa trong đậu đen giúp chống lại các gốc tự do, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.
-
Tốt cho sức khỏe xương:Canxi, magie và phốt pho trong đậu đen giúp xương chắc khỏe, phòng ngừa loãng xương.
-
Tăng cường sức khỏe não bộ:Vitamin B6 và folate trong đậu đen giúp cải thiện trí nhớ, giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
-
Làm đẹp da:Chất chống oxy hóa trong đậu đen giúp làm đẹp da, chống lão hóa.
-
Giúp giảm cân:Chất xơ trong đậu đen giúp bạn cảm thấy no lâu hơn, từ đó hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
-
Giúp thanh lọc cơ thể:Đậu đen có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, giúp thanh lọc cơ thể, loại bỏ các độc tố ra khỏi cơ thể.
-
Giúp tăng cường chức năng thận:Protein, kali và magie trong đậu đen giúp tăng cường chức năng thận, giúp thận hoạt động hiệu quả hơn.
Xem thêm: ĐẬU LĂNG NẤU MÓN GÌ: BẠN ĐÃ BIẾT 10+ MÓN VỚI ĐẬU LĂNG CHƯA?
3. Đậu đen nấu món gì ngon? Top món ăn từ đậu đen
3.1 Cháo đậu đen
Nguyên liệu:
- 100g đậu đen xanh lòng
- 200g gạo nếp hoặc gạo tẻ
- 800ml nước
- 1 muỗng cà phê muối
- 1 muỗng cà phê đường (tùy chọn)
- Gừng, hành lá (tùy chọn)
Cách làm:
-
Sơ chế nguyên liệu:
- Đậu đen rửa sạch, loại bỏ hạt lép, hạt hỏng. Ngâm đậu đen trong nước ít nhất 4 tiếng hoặc qua đêm cho mềm.
- Gạo vo sạch.
- Gừng gọt vỏ, thái sợi.
- Hành lá rửa sạch, thái nhỏ.
-
Nấu cháo:
- Cho đậu đen đã ngâm vào nồi, đổ nước vào nấu với lửa lớn. Khi nước sôi, hớt bọt, hạ lửa nhỏ và ninh đậu đen trong khoảng 30-40 phút cho đến khi đậu mềm.
- Cho gạo vào nồi cùng với đậu đen, khuấy đều.
- Nêm thêm muối và đường (tùy chọn) vào nồi cháo.
- Tiếp tục nấu cháo với lửa nhỏ cho đến khi gạo chín mềm, nát.
- Nêm nếm gia vị cho vừa ăn.
-
Hoàn thành:
- Múc cháo ra tô, thêm gừng thái sợi và hành lá thái nhỏ lên trên.
- Thưởng thức cháo đậu đen nóng hổi, thơm ngon, bổ dưỡng.
Mẹo:
- Nên chọn mua đậu đen xanh lòng để nấu cháo sẽ ngon hơn.
- Có thể rang đậu đen trước khi nấu để tăng hương vị và giúp đậu đen dễ tiêu hóa hơn.
- Nên nấu cháo với lửa nhỏ để cháo chín đều và không bị nát.
- Có thể thêm các nguyên liệu khác vào cháo đậu đen như: thịt băm, nấm hương, mộc nhĩ,… để tăng thêm hương vị và dinh dưỡng.
- Cháo đậu đen có thể bảo quản trong tủ lạnh tối đa 2 ngày.
Lưu ý:
- Người bị tiêu chảy, đi ngoài, thận yếu, lạnh bụng không nên ăn cháo đậu đen.
- Không nên ăn quá nhiều cháo đậu đen trong một ngày.
3.2 Chè đậu đen
Chè đậu đen là món ăn thanh mát, giải nhiệt, rất thích hợp cho mùa hè. Món chè này được nấu với đậu đen xanh lòng, nước cốt dừa, đường, gừng,… Chè đậu đen có vị ngọt béo, thơm ngon, giúp thanh lọc cơ thể, bổ máu, đẹp da.
Dưới đây là cách nấu món chè đậu đen đơn giản mà ngon:
Nguyên liệu:
- 100g đậu đen xanh lòng
- 400ml nước cốt dừa
- 200g đường
- 1 muỗng cà phê muối
- 1 muỗng cà phê vani (tùy chọn)
- Gừng, dừa nạo (tùy chọn)
Cách làm:
Sơ chế nguyên liệu:
- Đậu đen rửa sạch, loại bỏ hạt lép, hạt hỏng. Ngâm đậu đen trong nước ít nhất 4 tiếng hoặc qua đêm cho mềm.
- Gừng gọt vỏ, thái sợi.
- Dừa nạo sợi (tùy chọn).
- Cho đậu đen đã ngâm vào nồi, đổ nước vào nấu với lửa lớn. Khi nước sôi, hớt bọt, hạ lửa nhỏ và ninh đậu đen trong khoảng 30-40 phút cho đến khi đậu mềm.
- Cho đường, muối vào nồi cháo, khuấy đều cho tan.
- Nấu thêm khoảng 5 phút cho đường ngấm vào đậu.
- Cho nước cốt dừa vào nồi cháo, khuấy đều.
- Nấu sôi nhẹ, sau đó tắt bếp.
- Thêm vani (tùy chọn) vào nồi cháo, khuấy đều.
Hoàn thành:
- Múc chè ra chén, thêm gừng thái sợi và dừa nạo sợi (tùy chọn) lên trên.
- Thưởng thức chè đậu đen nóng hổi hoặc lạnh tùy thích.
Mẹo:
- Nên chọn mua đậu đen xanh lòng để nấu chè sẽ ngon hơn.
- Có thể rang đậu đen trước khi nấu để tăng hương vị và giúp đậu đen dễ tiêu hóa hơn.
- Nên nấu chè với lửa nhỏ để chè chín đều và không bị nát.
- Có thể thêm các nguyên liệu khác vào chè đậu đen như: trân châu, bột khoai, thạch,… để tăng thêm hương vị và dinh dưỡng.
- Chè đậu đen có thể bảo quản trong tủ lạnh tối đa 2 ngày.
Lưu ý:
- Người bị tiêu chảy, đi ngoài, thận yếu, lạnh bụng không nên ăn chè đậu đen.
- Không nên ăn quá nhiều chè đậu đen trong một ngày.
Xem thêm: CÔNG THỨC DƯỠNG TRẮNG DA, CHỐNG LÃO HÓA TỪ MẶT NẠ ĐẬU NÀNH
3.3 Nước đậu đen
Nước đậu đen là thức uống thanh lọc cơ thể, tốt cho sức khỏe. Món nước này được nấu với đậu đen xanh lòng, nước lọc, đường phèn,… Nước đậu đen có vị ngọt thanh, thơm ngon, giúp thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tốt cho tim mạch và hệ tiêu hóa.
Dưới đây là cách nấu nước đậu đen đơn giản mà ngon:
Nguyên liệu:
- 100g đậu đen xanh lòng
- 1 lít nước lọc
- 50g đường phèn
- 1 muỗng cà phê muối
- Gừng (tùy chọn)
Cách làm:
-
Sơ chế nguyên liệu:
- Đậu đen rửa sạch, loại bỏ hạt lép, hạt hỏng. Ngâm đậu đen trong nước ít nhất 4 tiếng hoặc qua đêm cho mềm.
- Gừng gọt vỏ, thái lát mỏng (tùy chọn).
-
Nấu nước đậu đen:
- Cho đậu đen đã ngâm vào nồi, đổ nước vào nấu với lửa lớn. Khi nước sôi, hớt bọt, hạ lửa nhỏ và ninh đậu đen trong khoảng 30-40 phút cho đến khi đậu mềm.
- Cho đường phèn vào nồi nước đậu đen, khuấy đều cho tan.
- Nấu thêm khoảng 5 phút cho đường phèn tan hoàn toàn.
- Cho gừng thái lát vào nồi nước đậu đen (tùy chọn), nấu thêm 2-3 phút.
- Tắt bếp và để nguội.
-
Hoàn thành:
- Lọc lấy nước đậu đen, bỏ bã.
- Có thể cho thêm đá viên vào thưởng thức.
Mẹo:
- Nên chọn mua đậu đen xanh lòng để nấu nước sẽ ngon hơn.
- Có thể rang đậu đen trước khi nấu để tăng hương vị và giúp đậu đen dễ tiêu hóa hơn.
- Nên nấu nước đậu đen với lửa nhỏ để đậu đen chín đều và không bị nát.
- Có thể thêm các nguyên liệu khác vào nước đậu đen như: lá dứa, vani,… để tăng thêm hương vị.
- Nước đậu đen có thể bảo quản trong tủ lạnh tối đa 2 ngày.
Lưu ý:
- Người bị tiêu chảy, đi ngoài, thận yếu, lạnh bụng không nên uống nước đậu đen.
- Không nên uống quá nhiều nước đậu đen trong một ngày.
3.4 Xôi đậu đen
Xôi đậu đen là món ăn thơm ngon, bổ dưỡng, thường được sử dụng trong các dịp lễ Tết. Món xôi này được nấu với gạo nếp, đậu đen xanh lòng, dừa nạo, muối,… Xôi đậu đen có vị ngọt bùi, thơm ngon, dẻo thơm, giúp bổ máu, tốt cho tim mạch và hệ tiêu hóa.
Dưới đây là cách nấu món xôi đậu đen dẻo thơm, đậm đà:
Nguyên liệu:
- 200g gạo nếp
- 100g đậu đen xanh lòng
- 100g dừa nạo
- 1 muỗng cà phê muối
- Nước
Cách làm:
Sơ chế nguyên liệu:
- Gạo nếp vo sạch, ngâm nước ít nhất 4 tiếng hoặc qua đêm cho mềm.
- Đậu đen rửa sạch, loại bỏ hạt lép, hạt hỏng. Ngâm đậu đen trong nước ít nhất 4 tiếng hoặc qua đêm cho mềm.
- Dừa nạo sợi.
Nấu xôi:
- Cho gạo nếp và đậu đen vào nồi, đổ nước vào xâm xấp mặt gạo và đậu đen.
- Nêm thêm muối vào nồi, khuấy đều.
- Nấu xôi với lửa lớn cho đến khi nước sôi.
- Hạ lửa nhỏ, nấu xôi trong khoảng 30-40 phút cho đến khi xôi chín mềm, dẻo.
- Trong quá trình nấu xôi, thỉnh thoảng đảo đều xôi để xôi chín đều.
Hoàn thành:
- Khi xôi chín, tắt bếp.
- Cho xôi ra rá, xới tơi xôi.
- Trộn đều xôi với dừa nạo sợi.
- Cho xôi ra đĩa, thưởng thức nóng hổi.
Mẹo:
- Nên chọn mua gạo nếp ngon, dẻo để nấu xôi sẽ ngon hơn.
- Có thể rang đậu đen trước khi nấu để tăng hương vị và giúp đậu đen dễ tiêu hóa hơn.
- Nên nấu xôi với lửa nhỏ để xôi chín đều và không bị nát.
- Có thể thêm các nguyên liệu khác vào xôi đậu đen như: thịt băm, nấm hương, mộc nhĩ,… để tăng thêm hương vị và dinh dưỡng.
- Xôi đậu đen có thể bảo quản trong tủ lạnh tối đa 2 ngày.
Lưu ý:
- Người bị tiêu chảy, đi ngoài, thận yếu, lạnh bụng không nên ăn xôi đậu đen.
- Không nên ăn quá nhiều xôi đậu đen trong một ngày.
Xem thêm: ĐẬU ĐỎ CÙNG CÁC MÓN ĂN NGON KHÔNG NÊN BỎ QUA
3.5 Bánh rán đậu đen
Bánh rán nhân đậu đen là món ăn vặt thơm ngon, hấp dẫn, được nhiều người yêu thích. Món bánh này được làm từ bột mì, nhân đậu đen xanh lòng, đường, dừa nạo,… Bánh rán nhân đậu đen có vị ngọt bùi, thơm ngon, giòn rụm, giúp bổ máu, tốt cho tim mạch và hệ tiêu hóa.
Dưới đây là cách làm món bánh rán nhân đậu đen đơn giản mà ngon:
Nguyên liệu:
- Vỏ bánh:
- Nhân đậu đen:
- 100g đậu đen xanh lòng
- 50g đường
- 20ml nước cốt dừa
- 1 muỗng cà phê muối
- 1 muỗng cà phê vani
- Dầu ăn để chiên bánh
Cách làm:
Làm nhân đậu đen:
- Đậu đen rửa sạch, loại bỏ hạt lép, hạt hỏng. Ngâm đậu đen trong nước ít nhất 4 tiếng hoặc qua đêm cho mềm.
- Cho đậu đen đã ngâm vào nồi, đổ nước vào nấu với lửa lớn. Khi nước sôi, hớt bọt, hạ lửa nhỏ và ninh đậu đen trong khoảng 30-40 phút cho đến khi đậu mềm.
- Cho đường, muối, nước cốt dừa, vani vào nồi đậu đen, khuấy đều.
- Nấu thêm khoảng 5 phút cho đến khi nhân đậu đen sệt lại.
- Tắt bếp, để nhân đậu đen nguội hoàn toàn.
Làm vỏ bánh:
- Cho bột mì, đường, muối, baking powder vào tô lớn, trộn đều.
- Thêm trứng gà, sữa tươi, dầu ăn vào tô bột, khuấy đều cho đến khi hỗn hợp hòa quyện.
- Nhào bột cho đến khi mịn, dẻo, không dính tay.
- Bọc kín bột, ủ bột trong khoảng 30 phút cho bột nở.
Tạo hình bánh:
- Chia bột thành những phần bằng nhau.
- Cán mỏng từng phần bột thành hình tròn.
- Cho nhân đậu đen vào giữa vỏ bánh, gấp mép bánh lại, tạo thành hình tròn.
- Cho dầu ăn vào chảo, đun nóng dầu.
- Cho bánh rán vào chảo, chiên với lửa nhỏ cho đến khi bánh vàng đều hai mặt.
- Vớt bánh rán ra đĩa có lót giấy thấm dầu.
Thưởng thức:
- Bánh rán nhân đậu đen có thể thưởng thức nóng hoặc nguội.
- Có thể ăn kèm với trà nóng hoặc sữa tươi.
4. Lưu ý khi sử dụng đậu đen
Đậu đen là một thực phẩm bổ dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, cần lưu ý một số điều sau khi sử dụng đậu đen để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
1. Chọn mua và bảo quản đậu đen:
- Nên chọn mua đậu đen xanh lòng, hạt to, đều, bóng, không bị vỡ, mốc, mối mọt.
- Bảo quản đậu đen nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
- Nên ngâm đậu đen trước khi sử dụng để giúp đậu mềm, dễ nấu chín và dễ tiêu hóa hơn.
2. Đối tượng không nên sử dụng đậu đen:
- Người bị tiêu chảy, đi ngoài, thận yếu, lạnh bụng không nên ăn đậu đen vì tính hàn của đậu đen có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
- Người đang bị các bệnh về máu như thiếu máu, rối loạn đông máu cũng không nên ăn đậu đen vì đậu đen có thể làm loãng máu.
- Phụ nữ có thai và cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng đậu đen.
3. Liều lượng sử dụng:
- Nên sử dụng đậu đen với lượng vừa phải, không nên ăn quá nhiều.
- Theo khuyến cáo, mỗi ngày chỉ nên ăn tối đa 200g đậu đen đã nấu chín.
- Ăn quá nhiều đậu đen có thể gây ra một số tác dụng phụ như đầy bụng, khó tiêu, táo bón,…
4. Cách sử dụng:
- Nên nấu chín đậu đen trước khi sử dụng để loại bỏ độc tố và tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng.
- Có thể sử dụng đậu đen để chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như: cháo đậu đen, chè đậu đen, bánh rán nhân đậu đen,…
- Nên kết hợp đậu đen với các thực phẩm khác để cân bằng dinh dưỡng và tăng cường sức khỏe.
5. Tác dụng phụ:
- Một số người có thể gặp các tác dụng phụ khi sử dụng đậu đen như: đầy bụng, khó tiêu, táo bón,…
- Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, nên ngừng sử dụng đậu đen và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Lưu ý:
- Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế cho lời khuyên của bác sĩ.
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng đậu đen nếu bạn đang có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.
Xem thêm: CHÈ THẬP CẨM MIỀN BẮC – CÁCH NẤU ĐƠN GIẢN MÀ NGON NHẤT
5. Kết luận
Từ những thông tin trên, có thể kết luận rằng đậu đen mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của thận.Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đậu đen có tính hàn, do đó, những người có thể trạng yếu, thận yếu, lạnh bụng không nên sử dụng. Ngoài ra, cần sử dụng đậu đen với lượng vừa phải, không nên ăn quá nhiều để tránh gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
Nên kết hợp sử dụng đậu đen với chế độ ăn uống hợp lý và lối sống lành mạnh để có một sức khỏe tốt nhất.